ลองทายกันสิว่า หนึ่งในคอนเทนต์ครีเอเตอร์ที่ประสบความสำเร็จและมีอายุมากที่สุดในโลก มีอายุเท่าไหร่?
พบกับ ลิเลียน โดรนิแอก (@grandma_droniak) คุณยายวัย 94 ปีจากคอนเนกติคัต สหรัฐอเมริกา อินฟลูอินเซอร์รุ่นลายครามที่มีผู้ติดตามใน TikTok มากถึง 14.7 ล้านคน และใน IG อีกกว่า 3.4 ล้านคน คุณยายลิเลียนขนานนามตัวเองอย่างมีอารมณ์ขันว่าเป็น “แฟชั่นโมเดล” และเริ่มสร้างคอนเทนต์กับหลานชายมาตั้งแต่ปี 2019 เนื้อหาในช่องของคุณยายมีทั้งคลิปเต้น คำแนะนำเกี่ยวกับการใช้ชีวิตและความสัมพันธ์ รวมทั้งคลิปตลกขบขันต่าง ๆ ที่มีตั้งแต่การสอนทำค็อกเทลไปจนถึงการเตรียมตัวออกเดต!
คุณยายลิเลียนเป็นหนึ่งในกลุ่มผู้สูงอายุที่หันมาสร้างคอนเทนต์ออนไลน์ หรือที่รู้จักกันในชื่อ “แกรนด์อินฟลูเอนเซอร์” ที่รวมคำว่า “แกรนด์” จาก grandparents ที่หมายถึงคุณตาคุณยาย เข้ากับคำว่า “อินฟลูเอนเซอร์” หรือผู้ที่มีอิทธิพลในโลกออนไลน์ ปัจจุบันผู้สูงอายุจำนวนมากหันมาผลิตคอนเทนต์ออนไลน์หลากหลายรูปแบบในอินเทอร์เน็ตร่วมกับลูกหลานของตน ซึ่งมีตั้งแต่การทำอาหาร ทำสวน ออกกำลังกาย ท่องเที่ยว หรือคอนเทนต์ให้คำแนะนำและสร้างความสนุกสนานแบบในช่องของคุณยายลิเลียน โดยคุณยายเคยให้สัมภาษณ์ไว้ว่า ทุกครั้งที่ได้ถ่ายคลิป คุณยายก็จะรู้สึกเหมือนกลับไปมีอายุ 65 อีกครั้ง! หรือนี่จะเป็นเหตุผลที่ผู้สูงอายุผันตัวมาเป็นอินฟลูเอนเซอร์กัน?
ทำไมผู้สูงวัยถึงอยากสร้างคอนเทนต์ออนไลน์?
ก่อนอื่น เราต้องไม่ลืมว่าไม่ได้มีแต่เด็ก ๆ หรือคนรุ่นใหม่เท่านั้นที่เล่นอินเทอร์เน็ต ผู้สูงวัยจำนวนมากใช้อินเทอร์เน็ตในชีวิตประจำวัน ในประเทศไทยเอง ผู้ใช้อินเทอร์เน็ตที่อายุมากกว่า 60 ปีมีจำนวนเกือบ 7 ล้านคน หรือราว 60% ของประชากรผู้สูงอายุของประเทศ จึงกล่าวได้ว่าอินเทอร์เน็ตเป็นพื้นที่ไร้ขอบเขตช่วงวัยอย่างแท้จริง และดูเหมือนว่าผู้สูงวัยไม่ได้เป็นแค่ผู้เสพคอนเทนต์แค่นั้น แต่จำนวนไม่น้อยหันมาผลิตคอนเทนต์ด้วยเหมือนกัน จนเกิดเป็นคำเรียกคอนเทนต์ครีเอเตอร์ในช่วงวัยต่าง ๆ เช่น เอลเดอร์มิลเลเนียล (elder millennial) ที่หมายถึงคนอายุ 40 ปีขึ้นไปที่หันมาสร้างคอนเทนต์ หรือแกรนด์อินฟลูเอนเซอร์ ผู้สูงอายุรุ่นคุณตาคุณยายที่หลายคนกลายเป็นไอคอนสร้างแรงบันดาลใจและประสบความสำเร็จดังเช่นกรณีของคุณยายลิเลียน แต่อย่างที่คุณยายได้กล่าวไว้ การทำคอนเทนต์เป็นมากกว่าแค่ความสำเร็จและชื่อเสียง แต่ยังมีความสำคัญต่อสุขภาพกายและใจ เป็นโอกาสที่คนรุ่นใหญ่จะได้สร้างสัมพันธ์กับผู้คน ได้แสดงความเป็นตัวของตัวเอง ใช้ความคิดสร้างสรรค์ และกลับมามีชีวิตชีวากระปรี้กระเปร่าอีกครั้ง
การสร้างคอนเทนต์ออนไลน์เป็นโอกาสหนึ่งที่ผู้สูงวัยจะได้ใช้เวลาร่วมกับบุตรหลาน บุคคลในครอบครัว ในกรณีของคุณยายลิเลียน ช่อง @grandma_droniak ของคุณยายก็เกิดจากการทำงานร่วมกับหลานชายจนประสบความสำเร็จ นอกจากนี้ การสร้างคอนเทนต์ยังเป็นสะพานที่เชื่อมกลุ่มคนต่างวัยเข้าด้วยกัน ผู้ติดตามของคุณยายลิเลียนส่วนมากไม่ได้อยู่ในวัยเดียวกันกับคุณยายหรอก จำนวนไม่น้อยคือเด็ก ๆ และคนรุ่นใหม่ที่ต้องการคำแนะนำและมุมมองจากคนต่างรุ่นที่ผ่านการใช้ชีวิตมาอย่างยาวนาน คุณยายลิเลียนก็เคยเล่าไว้ว่า มีเด็กจำนวนมากที่ติดต่อเข้ามาพูดคุยด้วย และขอคำแนะนำ โดยเฉพาะในเรื่องที่เกี่ยวกับความสัมพันธ์ โดยคุณยายก็ให้คำแนะนำไว้ว่า “เลิกสูบบุหรี่ อยู่เป็นโสด รักตัวเองให้มาก และอย่าดื่มเหล้าทุกวัน!”1
การสร้างคอนเทนต์ออนไลน์ยังเป็นโอกาสให้ผู้สูงวัยได้ใช้สมองอย่างแอคทีฟอีกครั้ง ได้ทดลองใช้เทคโนโลยีและเครื่องมือใหม่ ๆ ได้คิดสร้างสรรค์เกี่ยวกับการเล่าเรื่องและสร้างเนื้อหา รวมทั้งยังได้พัฒนาทักษะใหม่ ๆ อีกด้วย นอกจากนี้ การที่มีผู้สูงอายุจำนวนมากปรากฏให้เห็นตามสื่อออนไลน์ต่างๆ ยังช่วยลดอคติเกี่ยวกับอายุและลบภาพจำเดิม ๆ เกี่ยวกับอายุและข้อจำกัด จนทำให้พวกเขาเป็นตัวแทนของกลุ่มผู้สูงวัยที่สร้างแรงบันดาลใจให้กับทั้งคนในวัยเดียวกันและเด็ก ๆ เรียกได้ว่าพวกเขาคืออินฟลูเอนเซอร์ได้ตรงตามความหมายอย่างแท้จริง2
รู้จักแกรนด์อินฟลูเอนเซอร์ตัวท็อปในปัจจุบัน
นอกจากคุณยายลิเลียนแล้ว ยังมีอินฟลูเอนเซอร์รุ่นใหญ่จำนวนไม่น้อยจากทั่วโลกที่โด่งดังและมีผู้ติดตามมากมาย ลองมาทำความรู้จักกับคุณตาคุณยายสุดเจ๋งเหล่านี้กัน
เริ่มจากคุณยายเฮเลน (@baddiewinkle) วัย 96 ปี แฟชั่นไอคอนตัวแม่ ทีมีสไตล์การแต่งตัวและบุคลิกที่เปรี้ยวโดดเด่นสะดุดตา เรียกได้ว่าแต่งแบบไม่กลัวคนมอง เพราะกลัวคนไม่มองมากกว่า คุณยายเฮเลนถือว่าเป็นผู้สูงวัยรุ่นแรก ๆ ที่หันมาสร้างคอนเทนต์ออนไลน์ โดยคุณยายโด่งดังในโลกโซเชียลมาตั้งแต่ปี 2015 แล้ว
ฝั่งคุณตาเองก็มีอินฟลูตัวพ่ออย่างคุณตาโจ (@grandadjoe1933) คุณตาโจในวัย 92 เริ่มทำคอนเทนต์กับหลานสาวในช่วงล็อกดาวน์ โดยคอนเทนต์ของคุณตาจะเน้นไปที่การทำอาหารและเล่าเรื่องในอดีตตั้งแต่สมัยคุณตาเข้าร่วมรบในสงคราม ใครอยากได้สูตรอาหารแบบต้นฉบับดั้งเดิม และได้ฟังเรื่องราวน่าสนใจในอดีต ก็ลองติดตามช่องของคุณตาโจดูได้เลย
สำหรับในประเทศไทย แม้อาจจะไม่ใช่แกรนด์อินฟลูเอนเซอร์เต็มตัว แต่ก็ยังมีเพจ “คุณยายของเจ้าหนูลีโอ” ที่ผู้ติดตามจะได้เห็นความผูกพันระหว่างคุณยายกับสุนัขคู่ใจพันธุ์โกลเด้นรีทรีฟเวอร์ และได้ตระหนักถึงความสำคัญของการมีสัตว์เลี้ยงในการส่งเสริมดูแลผู้สูงอายุ โดยเฉพาะในด้านสุขภาพใจ แม้ปัจจุบันลีโอจะเสียชีวิตไปแล้ว แต่ความสัมพันธ์ระหว่างคุณยายกับลีโอก็ทำให้เพจ “ลีโอ #ไอ้หนูของยาย” ยังโด่งดัง และมีผู้ติดตามมากกว่าสี่แสนคน ในปัจจุบันผู้คนยังสามารถเข้าไปติดตามความน่ารักของคุณยายกับบรรดาสัตว์เลี้ยงตัวอื่น ๆ ได้ เช่น เฉาก๊วย เจ้าแมวดำตัวตึง และนำโชค เจ้าหมาแดง รปภ.คนเก่งของบ้าน
รู้จักโครงการสร้างสื่อออนไลน์สำหรับผู้สูงอายุในประเทศไทย
ปัจจุบันประเทศไทยมีโครงการสนับสนุนให้ผู้สูงวัยหันมาใช้ประโยชน์จากสื่อออนไลน์อย่างสร้างสรรค์มากขึ้น เช่น โครงการ “สูงวัยหัวใจยังเวิร์ค” ซึ่งเป็นโครงการส่งเสริมทักษะผลิตสื่อสำหรับผู้สูงอายุ ที่ได้รับการสนับสนุนจากกองทุนพัฒนาสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์ โดยโครงการได้จัดการอบรมการผลิตสื่อออนไลน์ให้แก่ผู้ที่มีอายุ 50 ปีขึ้นไป และได้ดำเนินโครงการต่อเนื่องเข้าสู่ปีที่ 3 แล้วในปัจจุบัน3
ในปี 2022 แพลตฟอร์มออนไลน์อย่าง “มนุษย์ต่างวัย” (manoottangwai.com) ยังเป็นตัวแทนจากประเทศไทยที่ได้รับรางวัลด้านเทคโนโลยีและนวัตกรรมจาก Healthy Aging Prize for Asian Innovation (HAPI) โดยแพลตฟอร์มมนุษย์ต่างวัยมุ่งเน้นนำเสนอเนื้อหาที่เชื่อมต่อความสัมพันธ์และสร้างความเข้าใจระหว่างคนต่างวัย เพื่อลบภาพและอคติเหยียดอายุ และเรียกแพลตฟอร์มของตนว่าเป็น “พื้นที่ถ่ายทอดเรื่องราวของสังคมสูงวัยในมุมที่สนุก สร้างสรรค์และเป็นแรงบันดาลใจให้กับคนทุกวัย”4
แกรนด์อินฟลูเอนเซอร์กับ “วยาคติ”
แกรนด์อินฟลูเซอร์เป็นตัวอย่างหนึ่งที่ช่วยลดอคติเหยียดอายุ หรือที่รู้จักกันว่า วยาคติ (ageism) อินฟลูเอนเซอร์เหล่านี้ลบความคิดแบบวยาคติออกไปได้อย่างดี พวกเขาแสดงให้เห็นว่าการมีอายุมากขึ้นไม่ได้หมายความว่าจะต้องมีตัวตนหรือแสดงความเป็นตัวตนให้น้อยลง และการมีอายุมากขึ้นไม่ได้ทำให้ขีดความสามารถถดถอยหรือน้อยลงไปกว่าคนในวัยอื่น เหล่าคุณตาคุณยายเหล่านี้ช่วยให้เห็นว่าทุกคนในทุกช่วงวัยสามารถเฉิดฉายและเปล่งปลั่งได้ในพื้นที่ของตัวเองได้ ยังแสดงความสามารถและความเป็นตัวเองได้อย่างเต็มที่ การที่มีแกรนด์อินฟลูเอนเซอร์เพิ่มขึ้นในปัจจุบันยังสร้างแรงบันดาลใจให้ผู้สูงวัยคนอื่น ๆ ลุกขึ้นมาใช้ชีวิตอย่างสดใส มีไฟและมีความหมายอีกครั้ง รวมทั้งยังทำให้โลกออนไลน์เป็นพื้นที่ที่เปิดรับผู้คนหลากหลาย รวมทั้งผู้ที่มาจากทุกช่วงวัยอย่างแท้จริง
แล้วถ้าในอนาคตคุณผ่านไปเห็นคลิปคุณยายสอนแต่งหน้า คลิปคุณตาสอนทำอาหาร ก็อย่าลืมแวะเข้าไปดูและกดติดตามให้กำลังใจเหล่าแกรนด์อินฟลูเซอร์เหล่านี้ด้วยล่ะ!
เขียนโดย
ดร.พรรณผกา รุ่งเรือง
สถาบันภาษา มหาวิทยาลัยบูรพา
รายการอ้างอิง
- Churchill Living. (n.d.). New top 10 “Grandfluencers” list shows that age really is just a number!. Churchill Foundation. https://www.churchill-living.co.uk/news/retirement-lifestyle-news/top-10-grandfluencers/
- Senior Planet. (n.d.). About us: impact areas. Older Adults Technology Services. https://seniorplanet.org/about/impact-areas/
- สูงวัยหัวใจยังเวิร์ค. (n.d.). Home [YouTube Channel]. YouTube. เข้าถึงวันที่ 25 มกราคม 2568.
- Asia Health and Wellbeing Initiative. (2022). Manoottangwai intergenerational online media campaign. Asia Health and Wellbeing Initiative. https://ahwin.org/manoottangwai-intergenerational-media-campaign/